Grad Kikinda obiluje tragovima drevnih i izgubljenih kultura i civilizacija na svom teritoriji. Arheološki nalazi svedoče o prisustvu ljudi pre sedam hiljada godina. Ipak, taj kontinuitet često je bio poremećen i prekinut, jer su ljudi dolazili i odlazili, nastanjivali se i nestajali, pod uticajem raznih istorijskih događaja. Ime Kikinda prvi put se pojavljuje u 15. veku pod nazivom Kökényd. Verovatno je predstavljalo ime za više manjih naselja i dobara koja su bila u vlasništvu ugarskih i kasnije srpskih despota, zajedno sa nazivom Ecehida. Grad je prvi put zabeležen na geografskoj karti 1718. godine kao Gross Kikinda, ali tada se odnosilo na ne naseljeno područje. Interesantno je napomenuti da je pridev “Gross”, “Nagy” ili “Velika” u nemačkoj, mađarskoj i srpskoj varijanti bio deo zvaničnog imena grada sve do kraja 1947. godine. Etimološko poreklo imena Kikinde nije u potpunosti jasno. Obično se tumači kao kombinacija mađarskog naziva za korovsku biljku “kökény” (trnjina) i starog slovenskog ili praslovenskog korena “kik” (glava).

U kontekstu urbanizma, grad se svrstava među grupu tzv. planski organizovanih naselja. Proces trasiranja i presecanja ulica odigrao se tokom druge polovine 18. veka, u skladu s važećim državnim urbanističkim planom za razvoj novih naselja u Banatu. Pomenuti plan predviđao je formiranje naselja s precizno postavljenim i prostranim ulicama koje se ukrštaju pod pravim uglom. Centralni gradski trg bio je osmišljen da ima pijacu, crkvu, gradsku kuću, školu, gostionicu itd. Četiri decenije od tada, grad se, u suštini, nije znatno promenio.

Završetak Prvog svetskog rata, odnosno 20. novembar 1918. godine, predstavlja ključni trenutak u istoriji Kikinde. Ulazak srpskih trupa u grad označava ostvarenje dugogodišnjeg teženja Kikinđana-Srba ka ujedinjenju sa matičnom državom, Srbijom. Ipak, ekonomska situacija grada bila je izazovna, s dve granice u zaleđu i presečenim komunikacijama. Period između dva svetska rata nije donosio ekonomski procvat gradu, već suprotno. Nakon dvadesetak godina mira, Kikinda ulazi u turbulentno razdoblje Drugog svetskog rata, oslobođena 6. oktobra 1944. godine. Država ostaje nepromenjena, ali se značajno menja ekonomsko-politička organizacija i struktura. Etnička slika grada doživljava značajne promene, s gubitkom nemačkog i jevrejskog stanovništva koje je činilo oko 22% Nemaca i 2% Jevreja.

Period od sredine šezdesetih do sredine osamdesetih godina 20. veka, sličan onom s kraja 19. i početka 20. veka, obeležen je dinamičnim razvojem grada. Nove fabrike, proizvodni pogoni, stambene zgrade, naselja i objekti opšteg društvenog standarda, kao i popločane ulice, jasno su oblikovali urbanu dimenziju Kikinde.