Spomenik borcima Crvene armije u Lovćencu

Vojvodjanski • Vojvodjanski • 16. decembar 2021. • 09:34 •

Foto: Društvo srpsko-ruskog prijateljstva „Tihi Don”

Selo Sekić, današnji Lovćenac, od 18. veka bilo je naseljeno nemačkim stanovništvom, koje je u IDrugom svetskom ratu bilo naklonjeno okupatorskom režimu, pa je oslobođenje od strane ruske Crvene armije i partizana, dočekano sa ogorčenjem. U izvorima iz tog perioda pominje se da se početkom oktobra 1944. godine iz pravca Srbobrana čula potmula grmljavina topova, a noću se video i bljesak. Stigla je vest da su vojnici Crvene armije blizu. Među nemačkim stanovništvom rasla je uznemirenost i dilema: da li ostati ili bežati. Mnogi su počeli da se pakuju i spremaju za evakuaciju. Bili su svesni da pružanje nekog većeg otpora u situaciji kad Nemci gube na svim frontovima, ne dolazi u obzir.

Sedamnaestog oktobra 1944. godine, posle podne, oko 17 časova pojavile su se prve jedinice Crvene armije. Rusi su opkolili selo i preko njega su poletele prve granate. Borbe su vođene i oko železničke stanice. Predveče je izvršen juriš na selo. Većeg otpora nije bilo, pa je selo i oslobođeno 18.oktobra. U ovim borbama poginulo je ukupno devet ruskih boraca: jedan kod železničke stanice, šestorica na ulazu u selo i dvojica u centru sela (pogođeni sa crkvenog tornja). Rusi su, nakon kraćeg zadržavanja, nastavili dalje na sever.

Nakon naseljavanja Crnogoraca u selo 1945. i formiranja Lovćenca, novi stanovnici su se zavetovali da će, u znak sećanja na braću Ruse, koji su poginuli oslobađajući selo, podići spomenik. To je i učinjeno 1945. Spomenik je podignut u centru sela na mestu gde su i poginula dvojica ruska vojnika. Bio je napravljen od belog mermera, oivičen gvozdenom ogradom sa petokrakom na vrhu. 1948. godine, nakon sukoba sa IB-om, stigla je naredba iz Beograda da se spomenik mora izmestiti iz sela (srušiti). Nalog za izmeštanje je, kao predsednik komisije, potpisao izvesni drug Šotra. Spomenik je srušen, materijal raznet u nepoznatom pravcu, a kosti pohranjene u zajedničku kosturnicu na Batini.

Novo Društvo srpsko-ruskog prijateljstva „Tihi Don”, koje je osnovano 2016. godine, dalo je inicijativu da se spomenik obnovi i ove godine krenula je realizacija, što svedoči da se ipak sećamo istorije i žrtava palih za slobodu.

Tekst je objavljen u okviru projekta „Kulturno nasleđe kao putokaz”, koji je sufinansiran iz budžeta Opštine Mali Iđoš. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

spomenik borcima crvene armije u lovćencu